Pod wymienionym tytułem odbyło się 21 października forum współpracy biznesu, jednostek samorządu terytorialnego oraz podmiotów ekonomii społecznej w Starostwie Powiatowym w Bielsku-Białej. Wydarzenie zostało zorganizowane przez Stowarzyszenie Bielskie Centrum Przedsiębiorczości, w partnerstwie z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Bielsku-Białej w ramach projektu „Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej Subregionu Południowego”. Wydarzenie cieszyło się ogromnym zainteresowaniem, o czym świadczy ponad stuosobowa frekwencja. Forum skierowane było do reprezentantów trzech filarów: publicznego, społecznego oraz biznesowego, w związku z czym wśród uczestników znaleźli się przedstawiciele jednostek administracji publicznej, podmiotów ekonomii społecznej oraz przedsiębiorcy z różnych branż. Tematem spotkania była dyskusja nad możliwościami współpracy tych trzech sektorów oraz prezentacja dobrych praktyk realizowanych przez prelegentów, które pokazały, że taka współpraca jest możliwa i przynosi realne korzyści.
Początek forum poświęcony był tematyce Funduszy Unijnych na lata 2014-2020. Ze względu na wkroczenie w kolejny okres finansowania Unii Europejskiej należało zastanowić się nad kierunkami ekonomii społecznej na nadchodzące 6 lat. Pani Katarzyna Morawiec - Kierownik Referatu Wsparcia Projektów Pozakonkursowych w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Śląskiego przybliżyła uczestnikom spotkania podstawowe założenia Krajowego Programu Rozwoju Ekonomii Społecznej (KPRES), w oparciu o który realizowany będzie Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego na lata 2014-2020. Wśród istotnych celów tego programu znalazły się m.in.: pobudzanie aktywności kooperacyjnej, realizacja działań animacyjnych, wspieranie istniejących organizacji pozarządowych, ich ekonomizacja, powstawanie nowych organizacji pozarządowych. Według założeń KPRES najistotniejsza będzie tutaj ekonomizacja trzeciego sektora. W praktyce oznacza to, że nowa pula środków z Unii Europejskiej przyczyni się do powstania nowych spółdzielni socjalnych a także do utworzenia miejsc pracy w istniejących już przedsiębiorstwach społecznych. Jak podkreśliła Pani Katarzyna Morawiec - bardzo istotna będzie współpraca międzysektorowa – Jednostki Samorządu Terytorialnego, Powiatowe Urzędy Pracy, Ośrodki Pomocy Społecznej, Organizacje Pozarządowe oraz Przedsiębiorcy - będą musieli współdziałać, aby w pełni zrealizować założenia KPRES.
Celem kolejnego wystąpienia było przybliżenie współpracy organizacji pozarządowych i sektora przedsiębiorców oraz pokazanie, że ta forma może stać się nową jakością działania. Pan Dominik Rogoż – Wiceprzewodniczący Stowarzyszenia Siemacha z Krakowa swoją prelekcję oparł na wieloletnim doświadczeniu swojej organizacji. Siemacha to jedna z największych w Polsce organizacji społecznych, świadcząca systemową pomoc dzieciom i młodzieży poprzez sieć placówek sportu i terapii. Działania Stowarzyszenia realizowane są poprzez prowadzenie na terenie kilku miast Polski placówek dziennego pobytu, placówek opiekuńczo-wychowawczych, akademii sportu Progres oraz nowoczesnych obiektów sportowo-rekreacyjnych - Centrów Rozwoju Com-Com Zone.
Pan Rogóż wielokrotnie podkreślał korzyści płynące z budowy organizacji sieciowej. Dzięki posiadaniu wielu placówek rozsianych po całej Polsce możliwe jest dzielenie się doświadczeniami i przekazywanie wiedzy, a także budowanie świadomości i prestiżu organizacji. Kiedy dany podmiot dobrze sprawdza się na lokalnym podwórku powinien nie bać się ekspansji i wbrew powszechnemu poglądowi o kameralności i prostocie organizacji pozarządowych powinien zacząć myśleć globalnie. Dla Stowarzyszenia Siemacha takie ambicje i chęć bycia silną organizacją o mocnej tożsamości instytucjonalnej stały się podstawą do stworzenia kompleksowego modelu wsparcia. Kluczem do sukcesu okazały się śmiałe wizje, pomysły zakorzenione w szlachetnych ideach oraz innowacyjne podejście do tematu. Rewolucyjny projekt Siemachy opiera się bowiem na zagnieżdżeniu placówek pomocy społecznej we wszechobecnych galeriach handlowych. Młodzi ludzie, w ten sposób przestają czuć się marginalizowani, a terapia, która odbywa się w tak estetycznym i komercyjnym miejscu przestaje być powodem do wstydu.
Ten rewolucyjny pomysł przyciągnął do współpracy partnerów biznesowych. Dzięki wyjściu poza schemat i pokazaniu, że innowacja nie musi być tylko i wyłącznie domeną biznesu udało się stworzyć partnerstwo, które dla obu stron będzie przynosić długotrwałe i realne korzyści. Pomoc społeczną włączono w przestrzeń galerii handlowych, które w dzisiejszych czasach stają się głównym miejscem spędzania wolnego czasu. Galerie stały się odpowiedzialne społecznie co znacznie poprawiło ich wizerunek, stowarzyszenie natomiast uzyskało lokal do prowadzenia swojej działalności na preferencyjnych warunkach. Wiceprzewodniczący stowarzyszenia zaznaczył, iż wychodząc z ofertą do biznesu należy pamiętać, aby zaproponowane rozwiązanie było zawsze typu „win-win” – każda ze stron musi czerpać korzyści z danego układu. Zauważył również, że organizacje pozarządowe niestety bardzo często mają problem z otwartym mówieniem o swoich potrzebach oraz posiadanych zasobach i tego właśnie powinny uczyć się od sektora przedsiębiorców. Przekazywanie sobie wzajemnie wiedzy i dzielenie się zdobytym doświadczeniem pozwoli na zastąpienie doraźnie świadczonej pomocy trwałymi partnerstwami.
Podobnego zdania była Pani Magdalena Mike – Doradca kluczowy Inkubatora Społecznej Przedsiębiorczości w Dąbrowie Górniczej, która podkreślała, że dialog międzysektorowy i próba wzajemnego zrozumienia są podstawą do dobrze działającego partnerstwa. W tym celu w Dąbrowie Górniczej powstało Forum Organizacji Pozarządowych (FOP), którego głównym celem jest wypracowanie wspólnego stanowiska strony pozarządowej, reprezentowanie interesów trzeciego sektora oraz udział w podejmowaniu ważnych decyzji. Następnie powołano do życia Radę Pożytku Publicznego, która jest organem opiniotwórczo – doradczym Prezydenta Miasta. W systemie współpracy odgrywa rolę platformy porozumienia między stroną administracji publicznej, a stroną organizacji pozarządowych zrzeszonych w FOP. Taki model współpracy przyczynia się do lepszego zrozumienia i zbudowania wspólnej płaszczyzny działań. Kluczowe jest także zaangażowanie mieszkańców oraz stworzenie społeczeństwa świadomego swoich potrzeb, które będzie zdolne do samoorganizacji w celu zaspokajania spraw ważnych dla społeczności. W tym celu w Dąbrowie Górniczej powstał Program Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego, który pozwala organizacjom pozarządowym i wszelkim partnerom społecznym współuczestniczyć w wypracowywaniu i realizacji programów inicjowanych przez władze publiczne oraz uzupełniać działania administracji publicznej.
W ramach prezentacji dobrych praktyk partnerstwa administracji samorządowej z przedsiębiorstwem społecznym prelekcji udzielili Wójt Gminy Ujsoły - Tadeusz Piętka oraz Prezes Spółdzielni Socjalnej „Beskidnicy” – Justyna Pszczółka. Opowiedzieli uczestnikom forum historię kamieniołomu w Glince, który po zakończeniu procesu eksploatacji zagospodarowano i w pełni przystosowano do pełnienia funkcji rekreacyjno-turystycznych. Gotowy do użytkowania obiekt o nazwie Geopark Glinka przekazano w zarządzanie przedsiębiorstwu społecznemu z Ujsół. Gmina decydując się na ten krok sporo ryzykowała, spółdzielnia stanowiła bowiem zupełnie świeży podmiot niemający doświadczenia na rynku i można było mieć pewne obawy, czy młodzi ludzie podołają tak wielkiemu przedsięwzięciu. Wójt podkreśli, iż podjęte ryzyko zdecydowanie się opłaciło: „Pracę zyskali przede wszystkim bezrobotni mieszkańcy, co więcej spółdzielnia w krótkim czasie zaczęła zatrudniać kolejne osoby przyczyniając się tym samym do zmniejszania stopy bezrobocia w Ujsołach.”
W kolejnej części forum wzięli udział przedstawiciele sektora przedsiębiorców, którzy aktywnie angażują się w projekty społeczne. Jednym z nich był Pan Janusz Szymura - Prezes Zarządu firmy Rekord Systemy Informatyczne Sp. z o.o., który pełni również funkcję Prezesa Beskidzkiego Towarzystwa Sportowego Rekord. Jako osoba mocno zakorzeniona w obu filarach – społecznym i biznesowym, Pan Szymura zwrócił uwagę na ważny aspekt wzajemnego interesu partnerów. Działanie społeczne, w które ma zaangażować się biznes powinno dotykać w jakiś sposób przedsiębiorcy. Dla przykładu wskazane zostały dwa działania - po jednej stronie rozesłanie wiadomości mailowej do 100 osób z prośba o pomoc, a po drugiej przeprowadzenie bezpośredniej spersonalizowanej rozmowy z osobą, która może wesprzeć nasze działania. Pan Szymura zaznaczył, że liczy się przede wszystkim relacja i kontekst, a anonimowe prośby najczęściej pozostawiane są bez odpowiedzi. Kiedy o pomoc prosi osoba z najbliższego środowiska – ciężko odmówić, jeśli w jakiś sposób dotyczy nas dany problem to dużo prościej i łatwiej jest się nam zaangażować do działania. W działalność społeczną angażuje się także firma Rekord SI. Pan Prezes zdradził, iż około 50% zysku jest przeznaczane na działania społeczne. Są to najczęściej wartościowe projekty inicjowane przez pracowników szkoły prowadzonej przez stowarzyszenie, ludzi z najbliższego otoczenia, a także działania związane z tematyką sportową, którą zajmuje się organizacja pozarządowa.
Forum podsumowało wystąpienie Pani Agnieszki Mosiniak-Chołdrych – Specjalistki ds. zrównoważonego rozwoju Kompanii Piwowarskiej SA z Poznania, która przedstawiła realizowane przez Kompanię działania pod kątem społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR). Jednym z zaprezentowanych przykładów było powołanie „Kompanii Wolontariuszy” czyli pracowników firmy, którzy postanowili w ramach wolontariatu udzielać się w różne projekty społeczne. W tym celu powstała internetowa platforma wolontariatu i każdy pomysł zgłaszany przez społeczności lokalne ma szansę na realizację poprzez zaangażowanie pracowników firmy. Ponadto szczególnym przykładem współpracy, na który warto zwrócić uwagę jest porozumienie Kompanii Piwowarskiej, która borykała się z problemem utylizacji dużej ilości bannerów reklamowych z Zakładem Aktywności Zawodowej (ZAZ) w Pile. Wchodząc we współpracę z ZAZem i przekazując im niewykorzystane bannery zbudowano relację, w której każda ze stron czerpie korzyści. Osoby pracujące w ZAZie zyskały pracę polegającą na szyciu toreb z materiału bannerowego, a Kompania Piwowarska zyskała produkt odpowiedzialny zarówno społecznie, jak i ekologicznie.
Zaprezentowane na forum praktyki i mnogość ukazanych przykładów dobrych partnerstw udowodniły, iż wspólne działanie to najlepszy sposób na osiągnięcie sukcesu. Wszystkie trzy sektory mogą ze sobą współpracować i czerpać wiedzę od siebie nawzajem, dzieląc się swoim doświadczeniem. Każdy filar: społeczny, publiczny i biznesowy ma inne priorytety, ale pracując wspólnie, łącząc swe cele i wykorzystując posiadane zasoby można wyjść poza standardowy schemat i stworzyć zupełnie nową jakość działania.
Joanna Kocoń